Wanneer een kind de diagnose ADHD heeft gekregen, vaak na een lange periode van onzekerheid, onderzoeken en gesprekken, dan volgt een behandelplan en krijgen ouders advies over hoe ermee om te gaan, het kind zo goed mogelijk te begeleiden en op te voeden. In de puberteit is vaak extra zorg, want de wereld van het kind wordt groter en ouders hebben minder invloed. Het loslaten en vertrouwen, zeg maar. Hoe het kind zal zijn als (jong)volwassene, dat weet geen enkele ouder, maar met de diagnose ADHD kan dat toch soms zorgelijk, of op z’n minst onzeker zijn.
Groei je ‘over ADHD heen’?
Lange tijd werd gedacht dat ADHD een fase was die alleen bij kinderen voorkwam. Het kind zou er overheen groeien. Maar is dat ook werkelijk zo, of komt met de leeftijd de wijsheid, en geldt dat ook voor het omgaan met ADHD? Het is helaas niet zo dat je ‘herstelt’ van ADHD, maar de symptomen en de bijkomende dingen waar je tegenaan liep als kind, veranderen wel. Bovendien kun je als volwassene vaak beter omgaan met de situaties waar je als kind veel moeite mee had.
Enkele typische ADHD-gedragskenmerken per leeftijdsgroep:
Onoplettend:
- als kleuter betekent dit dat je maar heel kort spel of opdracht volhoudt; je maakt activiteiten niet af;
- in de basisschoolleeftijd kun je nog steeds minder goed je activiteiten afronden en doe je vaak alweer iets anders. Je bent vergeetachtig en chaotisch. Plannen is niet makkelijk en je bent snel afgeleid door de omgeving;
- (Jong)volwassenen tonen minder doorzettingsvermogen om activiteiten af te maken dan wenselijk is. Vooruitplannen en je tijd goed indelen is meestal nog steeds erg lastig.
Hyperactief:
- in de kleuterleeftijd ben je vooral een wervelwind die veel drukte met zich meebrengt;
- kinderen op de basisschool hebben moeite met stilzitten en zijn onrustig;
- Adolescenten zijn nog steeds ongedurig en snel afgeleid, maar hun verantwoordelijkheidsgevoel is vaal al meer aanwezig.
Impulsief:
- de kleuter vindt het moeilijk om te luisteren en de aandacht ergens bij te houden;
- schoolkinderen kunnen minder goed op hun beurt wachten of anderen laten uitpraten; zij denken soms niet na voordat ze iets zeggen en hebben moeite met regels en kaders. Door leeftijdsgenoten kan dit als storend worden ervaren, waardoor onbegrip kan ontstaan. Ongelukjes en botsingen zijn snel ontstaan;
- de (jong)volwassene heeft een minder ontwikkelde zelfcontrole, neemt soms (onverantwoorde) risico’s en kan gevoelig zijn voor verslavingen en uitdagingen.
ADHD en het dagelijks leven
ADHD kan grote persoonlijke en maatschappelijke gevolgen hebben, ook – of misschien wel juist – voor volwassenen. Je wordt geacht verantwoording te nemen en je planning, huishouden, werk en financiën op orde te hebben, terwijl dat voor mensen met ADHD heel moeilijk kan zijn en het door de omgeving (vrienden, gezin, familie) niet altijd begrepen of geaccepteerd wordt. De problemen waar je tegenaan loopt, kunnen veel invloed hebben op je zelfvertrouwen en je zelfbeeld. Dan kun je begeleiding of coaching goed gebruiken.
ADHD en werk
Volwassenen met ADHD hebben meer dan anderen moeite met concentratie, taken afmaken, opdrachten aannemen en samenwerken. Zij ervaren vaak een gevoel van onrust, wat weer onzekerheid en stress veroorzaakt. Het is dus heel belangrijk dat hierbij ondersteuning gegeven wordt. Het is een taak van de maatschappij om hier beter mee om te gaan. Want laten we niet vergeten dat er ook kwaliteiten zijn! Personen met ADHD kunnen ook juist een meerwaarde geven aan het bedrijf waar zij werken: ze zijn immers ook vaak zeer creatief, scherpzinnig, oplossingsgericht en enthousiast. Door hun focus en energie kunnen ingewikkelde werkzaamheden tot een zeer goed resultaat leiden!